Nederland heeft een groot leefstijlprobleem. Leefstijl is een belangrijke factor in het ontstaan en voortbestaan van gezondheidsproblemen. In de zorg is er dan ook steeds meer aandacht voor leefstijlprogramma’s. Alleen we zijn nog erg zoekende naar de vorm en het verdienmodel erachter. Vanuit HealthTrain overwegen wij om meer leefstijlgerelateerde content aan te gaan bieden in MijnZorgApp. Wij hebben Maarten Bijma, gedragswetenschapper en oprichter van het leefstijlprogramma ‘Het Gezonde Leven’ gevraagd over de noodzaak van digitale ondersteuning bij leefstijlbegeleiding.
Korte introductie
Maarten is oorspronkelijk opgeleid als fysio- en manueel therapeut en heeft zich daarna verdiept in de psychologie en de gezondheidswetenschappen. Vanuit die hoedanigheid houdt hij zich al jaren bezig met gedragsverandering in relatie tot ziekte en gezondheid en leefstijl in het bijzonder. Hij is mede-auteur van het boek ‘Leefstijlcoaching’ en verder verzorgt hij cursussen voor coaches en geeft trainingen en workshops over verschillende thema’s zoals slaap, veerkracht, voeding en gerelateerde aandoeningen. Hij geeft leiding aan FitzCompany waar ze zich richten op de ontwikkeling van een online portaal, waar alles samenkomt op het gebied van een gezonde leefstijl.
Digitalisering als hulpmiddel en ondersteuning: “het moet het allemaal wat makkelijker maken”
Maarten: “Wat ik merk bij leefstijlprogramma’s, is dat zowel de consument als de leefstijlbegeleider/coach behoefte heeft aan digitale ondersteuning. Zo kijk ik ook naar digitalisering in het algemeen. Het is een hulpmiddel om het proces van gedragsverandering te ondersteunen en te optimaliseren. Digitalisering van het proces helpt enerzijds om zoveel mogelijk mensen ondersteuning te bieden bij het aanleren van een gezonde leefstijl en anderzijds om de leefstijlcoaches de instrumenten te geven om optimaal maatwerk te kunnen leveren.”
Digitale ondersteuning bij leefstijlbegeleiding
“Die digitale ondersteuning kun je op een heleboel manieren organiseren. Je kunt online inzetten in de vorm van informatieverstrekking, voorlichtingsvideo’s, achtergrondartikelen of een trainingsprogramma. In de vorm van een app die jou ondersteunt en je herinnert aan het feit dat je ergens mee bezig bent en waarmee je online contact met je begeleider kunt hebben. Het kunnen ook meetinstrumenten zijn, zoals een hartslagmeter die je om kunt doen. Dat zijn allemaal digitale hulpmiddelen die bedoeld zijn om het proces makkelijker te maken, maar ook om de coach/begeleider van informatie te voorzien. Door het online invullen van vragenlijsten en online metingen krijgt de begeleider een compleet profiel en kan hij zijn begeleidingsproces optimaliseren, zonder dat hij daar extra tijd in hoeft te steken.”
Leefstijlcoaching is maatwerk
“Het werkt eenvoudig, maar gedragsverandering is allesbehalve simpel. Bij het leefstijlprogramma Het Gezonde Leven wat ik ontwikkeld heb gaan mensen van start door een online account aan te maken en hier een leefstijlvragenlijst in te vullen. De coach/begeleider krijgt daar inzage in, maakt met zijn klant een afspraak en voegt een aantal metingen toe, zoals bloedwaarden en vetpercentages. Daardoor ontstaat er een profiel. Dan vindt het belangrijkste plaats en dat is namelijk het coachen en adviseren.
Leefstijlcoaching is maatwerk. Daar komen heel veel dingen samen. Naast de metingen spelen ook motivatie, fysiologische/biologische aspecten en psychosociale factoren van de deelnemer een rol. Wat past het best, heb je voldoende energie op dit moment, zijn er mensen om je heen die jou remmen, hoe ga je het op je werk doen, hoe zorg je ervoor dat je motivationeel aangehaakt blijft? Mensen hebben een aantal vaardigheden nodig om het voor elkaar te krijgen, maar je kunt daar wel beter in worden. Het is net zoals leren fietsen, zo kun je ook leren je gedrag te veranderen. Daarmee zijn de coaches leefstijl-leraren. Hoe beter de begeleiding aansluit bij de persoon, hoe groter de kans dat het gaat lukken. Dat betekent voor de een heel veel begeleiding, voor de ander juist heel weinig begeleiding. Het moet passen. Dan is de effectiviteit het grootst.”
Van zorg, naar nazorg, naar vitaliteit
“Het Gezonde Leven is een goed voorbeeld van een compleet leefstijlconcept waarbij digitale ondersteuning geboden wordt in de vorm van een online portaal met allerlei functionaliteiten. Hiermee kun je als praktijk de transfer gaan maken van zorg naar vitaliteit. Het helpt je om leefstijlcoaching in de praktijk te implementeren. Als leefstijl een belangrijk onderdeel is van jouw dienstverlening dan kun je Het Gezonde Leven daarvoor gebruiken en kun je het zien als de kapstok waar je van alles aan op kunt hangen. Daarnaast hebben praktijken de vrijheid om producten uit hun eigen ‘winkeltje’ aan te bieden, zoals begeleid sporten, een afvalprogramma of yoga.”
“We hebben zorg en nazorg en dan volgt vitaliteit. Daar zit ook de knip in de vergoeding. Mensen betalen er zelf voor, het is te vergelijken met medische fitness. Van oudsher pakt de zorgverlener het hele zorgstuk op, maar dan zijn mensen eigenlijk nog niet klaar. Plus je hebt een grote groep mensen die nergens last van heeft maar wel met hun leefstijl aan de slag wil en daar in begeleid wil worden. Net zoals je bij de fitness een abonnement afsluit, kun je dat als fysiotherapeut ook aanbieden. Dan sluit je een leefstijl-abonnement af, waar Het Gezonde Leven de rode draad in is.”
“Zorgverzekeraars vinden stepped care interessant”
Stepped-Care bij leefstijlbegeleiding
“Een zorgverzekeraar vindt stepped care interessant. Aan de ene kant zien ze dat Nederland een groot leefstijlprobleem heeft en dat de kosten die daarmee gepaard gaan gigantisch zijn. Vanuit dat perspectief willen verzekeraars er iets aan doen, maar ze zien tegelijkertijd dat je niet iedereen intensief kunt begeleiden. Los van dat ze het nodig vinden, is het financieel niet haalbaar. Dat betekent dat ze willen inzetten op schaalbare begeleiding, die wel in zwaarte kan variëren. Daar past blended care bij.”
“In algemene zin kun je zeggen dat het verdienmodel voor de coach er op dit moment hetzelfde uitziet als de reguliere fysieke zorg. Het wordt betaald op basis van de tijd die je erin steekt. CZ bijvoorbeeld, geeft een specifieke groep verzekerden de mogelijkheid om vanuit hun preventiebudget aanspraak te maken op coaching en die coach wordt betaald vanuit dat preventiebudget voor de tijd die hij besteedt aan die klant.”
Verwachtingen managen
“Over het algemeen zijn mensen heel tevreden over het leefstijlcoaching traject. Ze ervaren het als prettig. De uitdaging zit er altijd in om het juiste aan te bieden op het juiste moment. Het is belangrijk dat je daarin mensen goed voorbereid en de verwachtingen goed managet. Gedragsverandering bewerkstelligen is één van de moeilijkste dingen die er is. De verwachtingen van elk leefstijlprogramma moet je temperen. Dat geldt net zo goed voor die van ons. Wij pakken alles wat succesvol is en bewezen effectief bij elkaar, om ervoor te zorgen dat het effect zo groot mogelijk is. Dat is wat je kunt verwachten. Dat is ook wat Het Gezonde Leven doet.”