De zoektermen “toekomst e-health” linken ons direct naar een aantal actuele nieuwsberichten met veelbelovende titels als: ‘E-health geeft patiënten zicht op gezondheid; Digitale voorlichting verlaagt zorgkosten bij hartpatiënten; E-health oplossingen voor complexe chronische aandoeningen’ en ‘Nieuw zorgpad obesitas met e-health coaching’. Hoopgevende berichten over op welke manier digitalisering de zorg kan ontlasten en verbeteren door middel van bijvoorbeeld voorlichting en e-health coaching.
Ook binnen Healthtrain zien we dat e-health toepassingen binnen de eerstelijnszorg, de zorg ontlast en verbetert. Onze zorgapps zijn al anderhalf miljoen keer gedownload en de verhalen uit de praktijk over het gebruik van e-health en blended care zijn veelbelovend voor de toekomst. Maar uit diezelfde verhalen horen we ook dat het sociaal contact en de fysieke interactie met patiënten hard nodig blijft om goede en effectieve zorg te kunnen waarborgen. Wat is dan de toekomst van e-health?
Integraal Zorgakkoord legt focus op gezondheid en preventie
Uit het onderzoek bij een groep hartpatiënten bleek dat de patiënten die toegang hadden tot e-health, veel minder vaak en veel minder zorg gebruikten dan de controlegroep. Dat is koren op de molen van het kabinet, dat in het nieuwe Integraal Zorgakkoord (IZA) 2023 samen met zorgpartijen heeft vastgesteld dat we meer moeten inzetten op gezondheid en preventie, om de zorg in de toekomst betaalbaar en toegankelijk te kunnen houden. Het kabinet wil onder andere de vraag naar zorg afremmen om zo de druk op het personeelstekort in de zorg de baas te blijven. Het stimuleren van een gezonde leefstijl is daarom belangrijker dan ooit, want daarmee kunnen er veel gezondheidsproblemen worden voorkomen.
We zien in de zorg dat deze ontwikkeling al volop gaande is en dat er steeds meer aandacht voor leefstijlprogramma’s is. Ook vanuit HealthTrain overwegen wij om meer leefstijlgerelateerde content aan te gaan bieden in MijnZorgApp. Lees ook ons interview met gedragswetenschapper Maarten Bijma, over de noodzaak van digitale ondersteuning bij leefstijlbegeleiding.
Ouderenzorg: zelf als het kan; thuis als het kan; digitaal als het kan
Preventie wordt dus steeds belangrijker. Zo ook in de ouderenzorg. Een voorbeeld is het aanbieden van programma’s die helpen voorkomen dat ouderen vallen. Het blijkt namelijk dat jaarlijks 300.000 ouderen worden opgenomen op de spoedeisende hulp nadat ze zijn gevallen. Die opnames beslaan de helft van het totaal aantal opnames van ouderen op de SEH. In het IZA staat dat de ouderenzorg anders georganiseerd moet worden. Het aantal ouderen in onze samenleving neemt toe, terwijl de personeelsbezetting in de ouderenzorg qua groei achterblijft. Bovendien zijn de ouderen van nu, niet de ouderen van vijftig jaar geleden. Ze hebben andere wensen ten aanzien van hoe zij willen leven. De nieuwe norm volgens IZA is: zelf als het kan; thuis als het kan; digitaal als het kan.
Digitale voorlichting verbetert de zorg en verlaagt de zorgkosten
Uit de bovenstaande berichten blijkt dat er al heel veel kan met behulp van digitalisering. Jelle Jouwsma, oprichter HealthTrain, zegt in een interview met Zorg1 over digitalisering in de zorg: “Met digitale hulpmiddelen kun je de patiënt nog beter informeren. Een goed geïnformeerde patiënt stelt gerichtere vragen bij het vervolgconsult en zal sneller het hersteltraject kunnen ingaan. Dat geldt natuurlijk niet voor alles, maar voor een aantal aandoeningen zeker wel. Digitalisering kan ook helpen om patiënten meer zelf te laten doen. Dat ze al stappen kunnen zetten voordat ze met de zorg in aanraking komen. Maar dat ze ook tijdens het zorgtraject meer zelf doen, zodat het zorgkosten kan besparen.”
Met betrekking tot dat laatste is het bovengenoemde onderzoek van de Nederlandse Hartstichting en het Catharina Ziekenhuis onder bijna 300 patiënten een mooi voorbeeld. Die onderzoeksresultaten tonen voor het eerst aan dat digitale voorlichting de zorg kan verbeteren én de zorgkosten kan verlagen.
Jelle Jouwsma plaatst direct ook een kanttekening bij deze nieuwe norm: zelf als het kan, thuis als het kan, digitaal als het kan. “Het fysieke en daarmee sociale contact blijft hard nodig. Menig onderzoek toont aan dat sociaal contact en interactie de kwaliteit van leven en onze levensduur bevordert. Het blijkt net zo essentieel als water, aldus sociaal psycholoog Paul van Lange in Spraakmakers. De zorgverleners en cliënten die wij spreken zijn het hier absoluut mee eens. We zijn bij HealthTrain overtuigd van de meerwaarde van digitalisering maar wel ter ondersteuning van het echte contact en pas ter vervanging als het kan en gewenst is. We zijn actief in de zorg, we hebben te maken met mensen van vlees en bloed, daar doen we het voor. Dat verliezen we bij HealthTrain niet uit het oog. We vinden het van belang om vanuit die basis te redeneren, te handelen en verder te ontwikkelen om waarde toe te voegen en processen te verbeteren. Het liefst zodat de praktijk, de therapeut en de patiënt minder tijd nodig hebben voor randzaken en meer tijd voor elkaar hebben.”